تفسیر جواب آزمایش دیابت بارداری

دیابت بارداری معمولا موقعی اتفاق می افتد که در زمان بارداری سطح قند خون مادر افزایش پیدا می کند و اگر دیابت بارداری به خوبی کنترل شود احتمال ابتلای جنین به قند خون کاهش یافته و در نتیجه خطر عوارض بارداری را کاهش می دهد، .از آنجایی که دیابت بارداری تاثیر منفی بر رشد جنین و سلامت مادر دارد.

 آزمایش قند بارداری در چند ماهگی است 

مادران باردار آزمایش قند بارداری را زیر نظر پزشک خود معمولاً بین هفته 24 تا 28 بارداری می بایست انجام دهند. این آزمایش معمولاً حدود شش ماهگی انجام می شود اما در صورتی که مادر نشانه های مشکوک به دیابت بارداری داشته باشد پزشک انجام آن را زودتر توصیه می کند.

به  مادران باردار توصیه می شود که در زمان مقرر برای انجام آزمایش به آزمایشگاه های مربوطه مراجعه نموده تا در صورت ابتلا به دیابت در ماههای اول بارداری تحت درمان قرار بگیرند. چرا که در صورت درمان نشدن به طور حتم مادر و کودک در معرض خطرات زیادی قرار خواهند گرفت.

 علت بروز دیابت بارداری چیست؟   

دیابت بارداری در نتیجه تغییرات هورمونی در بدن مادر بوده که بدن او  را در مقابل انسولین مقاوم می نماید. زمانی که قند خون در بدن افزایش یافته ( میزان انسولین در خون کافی نباشد ) در نتیجه بدن نمی تواند به درستی از انسولین استفاده نماید که این امرباعث افزایش قند خون شده و  خطر ابتلا به دیابت باداری را افزایش می دهد.

عواملی که می توانند خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهند شامل:  

• چاقی مادر(چاقی مفرط)
• سابقه دیابت قبل از بارداری
• سابقه زایمان نوزاد چاق (بیشتر از 4 کیلو)
• سابقه دیابت نوع 2 در خانواده (خواهر، برادر، والدین)
• سابقه تنبلی تخمدان

مراقبت های لازم جهت ابتلا نشدن به دیابت بارداری

در زمان بارداری هر چقدر مادر عادات غذایی درست و ورزش و فعالیت سالم را داشته باشد خطر ابتلا به این بیماری کاهش می یابد. بنابراین مادر با رعایت نکات زیر می تواند بدون داشتن دیابت، بارداری سالمی را داشته باشد:

• محدود کردن مصرف قند و شکر، مانند شیرینی، بیسکوئیت، مربا، آدامس، نوشابه‌ها و …
• استفاده از نان‌های سبوس‌دار مانند سنگک
• خوردن غذاهای کم چربی و کم کالری
• خوردن میوه ها، سبزیجات، شیر و لبنیات کم چرب و غلات
• کم کردن مصرف نمک تا حد امکان
• مصرف حبوبات نظیر: لوبیا، عدس و نخود
• استفاده نکردن از غذاهای کنسرو شده مانند تن ماهی
• ورزش بارداری را در برنامه روزانه خود قرار دهید: پیاده روی روزانه حتی در داخل منزل خود و دوچرخه سواری. در طی روز 30 دقیقه فعالیت را انجام دهید.
• قبل از بارداری کاهش وزن اضافی را زیر نظر پزشک انجام دهید تا بارداری سالمی را پشت سر بگذارید.
• قبل از بارداری بر عادات غذایی سالم تمرکز کنید. خوردن میوه و سبزیجات تازه در قبل و بعد از بارداری توصیه می شود.
• مادران با سن کمتر از 25 سال کمتر به دیابت بارداری مبتلا می شوند. پس سن مادر نیز یکی از فاکتورهای مهم در ابتلا به دیابت می تواند باشد.
• درمان دارویی که زیر نظر پزشک متخصص این کار صورت می گیرد، پزشک مربوطه در طی درمان نسبت به تجویز داروهای مختلف روند کنترلی این بیماری را تحت نظر دارد.

علائم دیابت بارداری

در دیابت بارداری ممکن است علائم قابل توجهی در مادر مشاهده نشود. ولی اگر قند خون خیلی بالا باشد، علائم دیابت بارداری به صورت زیر بروز می کند:

• خستگی و تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• افزایش وزن و چاقی مادر
• تاری دید
• حالت تهوع

تاثیر دیابت بارداری بر جنین (نوزاد) :

در صورتی که مادر در زمان بارداری مراقبتهای لازم را جهت ابتلا به دیابت رعایت ننماید، باعت می شود که کودک در معرض خطرات بیشتری قرار بگیرد، خطراتی از قبیل:

• اضافه وزن کودک در حین تولد: بالا بودن قند خون و در نتیجه دیابت مادر باعث بزرگ تر شدن جثه کودک می شود، که در حین زایمان ممکن است خطرات زیادی را برای مادر و کودک به عمل آورد.
• تولد نوزاد نارس(زودرس): دیابت بالا خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد، در نتیجه ممکن است نوزاد زودرس یا نارسی را به دنیا آورید.
• مشکلات جدی در تنفس نوزاد: نوزادانی که به دلیل دیابت مادر به دنیا می آیند و مخصوصا نوزادانی که در نتیجه زایمان زودرس به دنیا می آیند وضعیت تنفسی خوبی را نخواهند داشت.
• احتمال ابتلا به دیابت نوع 2: نوزادانی که در نتیجه مادران مبتلا به دیابت به دنیا می آیند بیشتر در معرض دیابت نوع 2 و حتی چاقی قرار می گیرند.

• مرگ نوزاد: دیابت حاملگی درمان نشده می‌تواند منجر به مرگ کودک، قبل یا اندکی پس از تولد شود.
• پلی هیدرآمینوس (افزایش مایع دور جنین)

• بزرگ شدن قلب و کبد جنین) ارگانومگالی)
• آسیب حین تولد در جنین از جمله دَررفتگی شانه جنین حین تولد
• نقص مادرزادی در اندام های حیاتی جنین مثل قلب و کلیه ها

بنابراین مراقبت مادر جهت ابتلا نشدن به دیابت،  تشخیص به موقع و درمان دیابت بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد.

تاثیر دیابت بارداری بر مادر:   

دیابت بارداری عوارضی را نیز برای مادر در حین و بعد از زایمان به وجود خواهد آورد:

• فشار خون بالا: دیابت بالای مادر باعث فشار خون بالا در مادرحتی بعد از زایمان نیز می شود.
• پاره شدن زودهنگام کیسه آب و زایمان زودرس.
• انجام سزارین:  ابتلا به دیابت بارداری باعث می شود که مادر برای به دنیا آمدن نوزادش مجبور به سزارین شود.

• دیابت نوع 2: مادر ممکن است در بارداری های بعدی دوباره به دیابت مبتلا شده و خطرات دیگری را نیز متحمل شود.
• بروز عفونت ادراری در بارداری و به خصوص در نیمه دوم بارداری عفونت بارداری بیشتر می شود.
• عوارض چشمی وکلیوی.

هزینه آزمایش دیابت بارداری

آزمایش دیابت بارداری یکی از مهم ترین تست ها برای تشخیص سلامت مادر و جنین محسوب می شود، مادارن باردار ممکن است دغدغه هزینه این آزمایش را داشته باشند که با توجه به گلوکز یک یا دو مرحله ای هزینه آزمایش دیابت بارداری مادر متغیر و وابسته به نوع آزمایش است.

هزینه مربوط به آزمایش دیابت بارداری با توجه به انتخاب شما در آزمایشگاههای دولتی و خصوصی متغیر بوده و هر کدام هزینه جداگانه ای را برای انجام آن از شما دریافت می کنند.

شب قبل از آزمایش قند بارداری چه بخوریم

با توجه با اینکه در آزمایش قند خون میزان گلوکز یا قند موجود در خون محاسبه می‌شود، بنابراین باید نکاتی را رعایت نمود تا نتیجه آزمایش شما با مشکل مواجه نشده و در برگه آزمایش شما نتایج درست ثبت شود.

رعایت نکات زیر در شب قبل از آزمایش قند بارداری الزامی است:          

نکات لازم قبل از آزمایش قند خون ناشتا FBS

• از خوردن خوراکی ها و نوشیدنی ها حاوی مواد قندی کربوهیدرات دار مانند نوشابه های گازدار، آب میوه های صنعتی، انواع شیره ها (شیره انگور) و انواع طعم دهنده ها که کربوهیدارت بالایی دارند، خودداری نمایید
• هشت ساعت قبل از آزمایش، ناشتایی رعایت شود.
• برای انجام آزمایش ترجیحا ساعت 9 صبح به آزمایشگاه مربوطه مراجعه کنید.
• نکات لازم قبل از آزمایش قند خون ۲ ساعت بعد از صبحانه(2HPP)
• مدت زمان خوردن صبحانه نباید بیشتر از 20 دقیقه طول بکشد.
• بعداز خوردن صبحانه خوراکی ها و مواد قنددار مانند شیرینی، قهوه و آب نبات میل نشود.
• دقیقاً 2 ساعت بعد از خوردن صبحانه جهت نمونه گیری به آزمایشگاه مراجعه نمایید.
• آزمایش ساعت 9 صبح شروع شود و دیرتر از این ساعت انجام ان توصیه نمی شود.
• نوشیدن آب در حین و قبل از آزمایش مانعی ندارد.

رنج نرمال و خطرناک قند بارداری 

میزان قند خون در سه ماه اول بارداری به صورت زیر است:

در آزمایش دیابت بارداری عدد 100 و پایین تر از آن برای مادران باردار نرمال بوده و خطر دیابت بارداری وجود نخواهد داشت.

عدد بین 100 تا 125 یعنی مادر در معرض ابتلا به دیابت می باشد و لازم است زیر نظر دکتر متخصص خود داروها و رژیم غذایی سالمی را داشته باشد.

عدد بالاتر از 125 نشان دهنده ابتلای مادر باردار به دیابت بوده و در نتیجه پزشک متخصص آزمایش تحمل گلوکز (قند خون 2 ساعته) را برای مادر تجویز می کند.

میزان قند خون در سه ماه دوم بارداری به صورت زیر است:

در مادران بارداری که قند خون بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر باشد تست ۱۰۰ گرم شربت گلوکز خوراکی درخواست می‌شود. برای انجام این تست فرد باید حداقل ۷ ساعت ناشتایی شبانه داشته باشد. روز آزمایش ابتدا قند ناشتا اندازه‌گیری می‌شود. سپس فرد باید ۱۰۰ گرم شربت گلوکز خوراکی بخورد و قند خون یک، دو و سه ساعت بعد اندازه‌گیری می‌شود.

بعد از زایمان از کجا بفهمم دیابت بارداری رفع شده؟ 

تشخیص اینکه مادر بعد از زایمان دیابت دارد، از روی علائم و وزن مادر قابل تشخیص نمی باشد. تنها راه تشخیص چکاپ 4 تا 12 هفته بعد از زایمان خواهد بود.

به مادران توصیه می شود حتما جهت تشخیص دیابت زیر نظر پزشک متخصص  نسبت به انجام آزمایش اقدام نموده تا در صورت ابتلا به این بیماری تحت درمان قرار بگیرند.