برای خواندن جواب آزمایش بارداری بصورت صحیح باید ابتدا اطلاعات کافی در مورد گزینه های موجود در برگه آزمایش داشته باشیم.در برگه آزمایش بارداری، غلظت هورمون human chorionic gonadotropin یا به اختطار HCG مشخص می شود. این هرمون زمان بارداری و توسط جفت که پس از لانه سازی تخم داخل رحم تغذیه میشود، تولید میشود. عمدتا اندازه هورمون HCG داخل خون پس از 11 روز بعد از لقاح قابل تشخیص است و حدود 14 روز بعد از لقاح داخل ادرار مشخص میشود. نکته مهم این است که هر چه به آخر زمان بارداری نزدیک می شویم این مقدار غلظت کمتر میشود، یعنی مقدار غلظت هورمون HCG با زمان بارداری نسبت عکس دارد.
زمان انجام آزمایش بارداری
برای انجام آزمایش بارداری هیچ محدودیتی نداریم، هر وقت که احساس کردیم میتوانیم آزمایش بارداری را انجام دهیم. ولی همانطور که گفته شد در آزمایش خون بعد از 11 روز و در آزمایش ادرار بعد از 14 روز از لقاح مشخص می شود. خب طبیعتا آزمایش ادرار به دلیل وجود تست های آماده در داروخانه راحت تر و سریع تر انجام میشود (مخصوصا وقتی از راهنمای داخل بسته بندی استفاده می کنید) اما آزمایش خون که دقیق تر است باید داخل آزمایشگاه انجام شود و نیازی به ناشتایی ندارد. از آنجایی که هورمون HCG شش هفته اول بارداری افزایش پیدا میکند پس تو همین زمان است که آزمایش بهتر جواب میدهد و میتوان به آزمایش اعتماد کرد. بصورت کلی چون میزان غلظت هورمون HCG از 20 الی 25 روز بعد از آخرین قاعدگی به اندازه ای میرسد که میشود اندازه گیری کرد پس زمان آزمایش باید بعد از این 20 الی 25 روز هم باشد. قبل از این روزها میزان غلظت اینقدر کم هست که قابل اندازه گیری نیست.
خواندن جواب آزمایش بارداری
معمولا همراه با برگه جواب آزمایش بارداری یک جدول آماده وجود دارد که میزان هرمون HCG را داخل خون و در مقابل میزان هفته های گذشته شده از آخرین قاعدگی را نشان میدهد. البته اینکه شما در هفته چندم بارداری هستید خیلی دقیق نیست، هرچند شاید خیلی هم اهمیت نداشته باشد چون اینجا مطلب پر اهیمت مثبت یا منفی بودن آزمایش است.
| تعداد هفته های سپری شده از آخرین قاعدگی | سطح هرمون HCG بر حسب میلی گرم |
| 3 | 5-50 |
| 4 | 5-426 |
| 5 | 18-7340 |
| 6 | 1080-56500 |
| 7-8 | 7650-229000 |
| 9-12 | 25700-288000 |
| 13-16 | 13300-2534000 |
| 17-24 | 4060-164500 |
| 25-40 | 3640-117000 |
زمانی که میزان هرمون HCG کمتر از 5 باشد یعنی نتیجه آزمایش بارداری منفی است و برای خانوم های غیر باردار نمایش داده می شود.
مدت زمان آماده شدن آزمایش بارداری
هر زمانی که بیمار لازم دانست می تواند برای آزمایش بارداری اقدام کند و نیازی به نسخه پزشک ندارد. آزمایش بارداری با ادرار چند دقیقه ای بیشتر طول نمیکشد تا نتیجه را مشخص کند ولی آزمایش بارداری با خون حدود یک ساعت و شاید هم کمتر زمان لازم دارد تا نتیجه غلظت هرمون را به ما نمایش دهد. البته وقتی به آزمایشگاه مراجع می کنیم و آزمایش بارداری را میدهیم احتمالا چندین روز بعد این جواب آماده می شود که این زمان طولانی به خاطر شلوغی و درخواست زیاد برای این آزمایش است وگرنه خود آزمایش بارداری برای یک نفر به تنهایی زمان زیادی لازم ندارد.
کاربردهای دیگر آزمایش بارداری و اندازه گیری هرمون HCG
این آزمایش برای آقایان هم انجام می شود که برای تشخیص تومورهای بیضه و نئوپلاسم به کار می رود. این آزمایش به همراه آلفا فیتو پروتئین آزمایش می شود. در آزمایش بارداری برای خانم ها فقط هرمون بتا HCG اندازه گیری می شود.
همچنین در بعضی موارد خاص بدخیم از جمله کوریوکارسینوما ، امبریونال سل کارسینوما و همچنین بارداری خارج رحمی که میزان هورمون HCG به مقدار زیادی شدت می یابد و آزمایش های مرتب برای تشخیص پاسخ فرد بیمار به شیمی درمانی ضروری می باشد.
نکات مهم درمورد آزمایش بارداری و اندازه گیری هرمون HCG
- معمولا در بیش از 85 درصد آزمایش های بارداری، میزان غلظت هورمون HCG طی 48 الی 72 ساعت به دو برابر می رسد. این روند با سن بارداری رابطه عکس دارد یعنی با بالا رفتن سن حاملگی ، زمان دو برابر شدن هورمون اچ سی جی طولانی تر می شود و به 96 ساعت می رسد.
- توجه به میزان هورمونHCG خیلی مهم است. به دلیل اینکه در بعضی بارداری های طبیعی ممکن است میزان هورمون در خون کم باشد اما جنین کاملا سالم باشد و سالم به دنیا بیاید. معمولا سونوگرافی در بازه هفته های 5 الی 6 تشخیص دقیق تری نسبت به آزمایش HCG دارد.
- در حالتی که اندازه غلظت هورمون HCG به 1000 الی 2000 برسد، می توان با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال ساک حاملگی را شناسایی کرد. در حالت کلی تا زمانی که میزان این هورمون کمتر از 2000 باشد ، اطلاعات سونوگرافی برای تشخیص کافی نیست، زیرا سطح هورمون می تواند متفاوت باشد و زمان عمل لقاح مشخص نباشد.
- دو نوع آزمایش HCG وجود دارد: کمی و کیفی. نوع کمی تنها وجود یا عدم وجود هورمون HCG اهمیت دارد و نوع کیفی بر میزان غلظت این هورمون اشاره می کند.
تهران