یکی از انواع حاملگی که ممکن است در هر فردی اتفاق بیفتد، بارداری خارج از رحم می باشد. هنگام بارور شدن تخمک آزاد شده، ممکن است اتفاقات غیر طبیعی رخ دهد که باعث می شود بارداری از روند طبیعی خود خارج شود. مثلا یکی از اتفاقاتی که احتمال وقوع آن وجود دارد این است که تخمک بارور شده در محل نامناسب قرار بگیرد و بارداری خارج از رحم اتفاق بیفتد. حاملگی خارج از رحم برای مادر بسیار خطرناک است.
در فرایند بارداری طبیعی ابتدا تخمک ها آزاد می شوند. سپس در مرحله بعد توسط اسپرم بارور می شوند و پس از گذر از لوله فالوپ وارد رحم می شوند و به دیواره آن متصل می شوند. به طور طبیعی در بدن یک زن سالم به طور میانگین در ماه یک تخمک آزاد می‌شود. در ماه یکبار شانس بارداری وجود دارد. تخمک آزاد شده و بارور شده توسط اسپرم باید به دیواره رحم بچسبد. چسبیدن تخمک بارور شده به دیواره رحم مادر باعث می شود اتصال بین مادر و جنین تازه تشکیل شده، شکل بگیرد. و جنین از بدن مادر تغذیه شود.
حاملگی خارج از رحم ممکن است برای افراد سالم با چرخه قاعدگی طبیعی نیز اتفاق بیفتد. اما وجود این نوع حاملگی در برخی از افراد احتمال بیشتری دارد. در ادامه به این نکته بیشتر خواهیم پرداخت. تفاوت حاملگی خارج از رحم با روند بارداری معمولی این است. تخمک بارور شده در حاملگی خارج از رحم در جای غیرمناسب، اصطلاحاً خارج از رحم قرار می گیرد و برای ارتباط با مادر در جای نامناسب به بدن مادر می چسبد.
بارداری خارج از رحم چیست :
تا حدودی در مقدمه و مطالب قبلی با روند ایجاد حامگی خارج از رحم آشنا شدیم. به بارداری خارج از رحم در پزشکی Ectopic pregnancy گفته می شود. در بارداری طبیعی هنگامی که تخمک بارور می‌شود به طور معمول به سمت لوله های فالوپ حرکت می کند. این لوله ها اتصال بین تخمدان و رحم هستند. در مرحله بعدی تخمک بارور شده به دیواره رحم می چسبد.
ممکن است تخمک بارور شده در بین مسیر، قبل از وارد شدن به محیط اصلی رحم به دیواره فالوپ بچسبد. در این حالت اصطلاحاً میگوییم بارداری خارج از رحم رخ داده است. در حالت دیگر ممکن است تخمک بارور شده بعد از ورود به محیط رحم به دهانه رحم و در بالای واژن قرار بگیرد و در آن محل به بدن مادر متصل شود.
در بارداری خارج از رحم معمولاً خونریزی های غیر طبیعی و زیاد اتفاق می‌افتد. این بارداری همراه با درد است. با توجه به محل قرار گرفتن جنین درد مادر متفاوت است. درد ممکن است قابل تحمل و کم باشد. اما در اکثر موارد بارداری خارج از رحم با درد زیاد همراه است. این نوع بارداری بسیار خطرناک است و ممکن است به بدن مادر آسیب جدی برساند. در بارداری های خارج از رحم باید سریعاً به پزشک مراجعه شود و جنین از بدن مادر خارج گردد.
آیا حاملگی خارج از رحم باعث سقط جنین می شود؟
حاملگی خارج از رحم یک بارداری دردناک با عارضه های زیاد است. این نوع بارداری بسیار خطرناک می باشد. و باید سریعاً برای آن اقداماتی انجام شود. معمولاً درد و عارضه های بارداری خارج از رحم غیر قابل تحمل و خطرناک است. بنابراین مادر نمی تواند آنها را در طولانی مدت تحمل کند. خونریزی های این نوع بارداری ممکن است به شدت زیاد باشد. تا جایی که حتی باعث مرگ مادر شود.
وقتی جنین در محل نامناسب قرار می گیرد نمی تواند رشد کند. این روند غیر عادی است و می‌تواند باعث ترکیدن قسمت های مختلف بدن مادر و یا جنین شود. تنها راه ممکن برای جلوگیری از اتفاقاتی که ممکن است به وجود بیاید و حل مشکلات و دردهای کنونی مادر، این است که جنین سریع از بدن مادر باردار خارج شود. بنابراین باید سقط جنین انجام شود. تا مادر بتواند درمان های لازم را بگیرد و به حالت عادی برگردد.
دلایل بارداری خارج از رحم :
بارداری خارج از رحم ممکن است در هر فردی اتفاق بیفتد. اما دلایلی وجود دارد که این دلایل بارداری خارج از رحم را افزایش می دهند. کسانی که موارد زیر را داشته باشند احتمال بارداری خارج از رحم آنها بیشتر است:
1. سابقه جراحی لوله فالوپ ممکن است باعث حاملگی خارج از رحم و حاملگی های در لوله فالوپ شود. معمولا جراحی های لوله برای بستن و باز کردن لوله فالوپ انجام می شود.
2. سابقه بارداری غیرطبیعی قبلی
3. مصرف زیاد دخانیات
4. داشتن بیماری های لوله مثل التهاب لوله، چسبندگی لوله، اختلال در حرکت لوله و …
5. وجود عفونت های لگنی در زمان های اخیر
6. سابقه جراحی های شکمی مثل آپاندیس، جراحی های برداشتن کیست تخمدان، زایمان سزارین و …
8. داشتن شریک های جنسی زیاد در دوران اخیر
9. نازایی
10. وجود دستگاه آیودی
و …
به این نکته توجه داشته باشید که نام بردن موارد فوق به این معنا نیست که هر فردی که این موارد را داشته باشد، دچار حاملگی خارج از رحم می شود. اما احتمال این نوع بارداری در این افراد بیشتر از افراد سالم و عادی است.
علائم حاملگی خارج از رحم :
1. هرگونه مشکل در هنگام دفع : مثل اسهال، یبوست، عفونت ادرار، وجود خون در ادرار یا مدفوع، درد در هنگام ادرار یا مدفوع و …
2. احساس درد در شکم : ممکن است این درد در ناحیه معده باشد. یا در قسمت ناف و یا زیر شکم احساس درد کنید.
3. خونریزی واژینال و لکه بینی : ممکن است مانند عادت ماهیانه خونریزی داشته باشید و یا لکه هایی به رنگ قهوه‌ای تیره و یا روشن از واژن شما خارج شود.
4. احساس درد در شانه : دلیل این درد مشخص نیست. اما ممکن است اختلالاتی که در خون و روند طبیعی بدن شما ایجاد می شود، باعث احساس درد در سرشانه ها شود.
5. احساس ضعف بدنی
6. احساس سرگیجه
8. افت فشار خون به صورت متعدد
9. احساس درد در لگن
10. احساس سنگینی در ناحیه شکمی و لگنی
و …
نکته: توجه داشته باشید که داشتن برخی از این علائم ممکن است طبیعی باشد و یا به بارداری شما ربطی نداشته باشد. موارد و مشکلات دیگری نیز در بارداری وجود دارند که ممکن است علائم مشابه علائم فوق داشته باشند. بنابراین برای تشخیص نهایی حتماً به پزشک مراجعه کنید. وجود علائم فوق به طور قطعی نشان دهنده بارداری خارج از رحم نیست.
تشخیص بارداری خارج رحم :
موارد نامبرده شده در قسمت علائم بارداری خارج از رحم ممکن است به تشخیص بارداری خارج از رحم کمک کند. اما تشخیص بارداری خارج از رحم باید توسط پزشک متخصص انجام شود. برای تشخیص نیاز است که علائم موجود بررسی شود. سپس آزمایش ها و سونوگرافی های لازم انجام شود. و بعد به صورت قطعی مشخص شود که حاملگی خارج از رحم اتفاق افتاده است و این بارداری در کدام قسمت از رحم قرار دارد.
با توجه به تشخیصی که راجع به بارداری خارج از رحم داده می شود، روند درمان اجرا خواهد شد. توجه داشته باشید که تشخیص حاملگی خارج از رحم فقط با توجه به علائم غیر ممکن است. برای تشخیص حتماً باید آزمایش ها و سونوگرافی های لازم انجام شود.
شیوه درمان بارداری خارج رحم :
معمولاً بهترین درمان برای بارداری خارج از رحم عمل جراحی و برداشتن جنین است. اما ممکن است برای برخی از افراد درمان های دارویی نیز تجویز شود. درمان های دارویی معمولاً برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که وضعیت حادی ندارند. در افرادی که پارگی در لوله فالوپ، خونریزی شدید، درد شدید و علائم دیگر خطرناک دیده شود، درمان دارویی توصیه نمی شود. اما ممکن است در مراحل اولیه بارداری برای افرادی که مشکل حادی ندارند دارو تجویز شود.
داروهایی که برای بارداری خارج از رحم تجویز می شوند معمولاً تزریقی هستند و در یک مرحله انجام می‌شود. این دارو باعث متوقف شدن رشد جنین می شود. و از بروز اتفاقات ناگوار جلوگیری خواهد کرد.
نکته: اگر به طور همزمان هم بارداری خارج از رحم و هم بارداری داخل از رحم وجود داشته باشد، درمان دارویی نباید اتفاق بیفتد. زیرا تزریق دارو می تواند باعث متوقف شدن بارداری داخل رحم نیز بشود. در برخی از افرادی که بیماری های کبدی، کلیوی، خونی و دیگر بیماری های خاص دارند، نباید دارو برای درمان بارداری خارج از رحم تجویز شود. تجویز دارو به اندازه توده و سایر علائم در شخص باردار نیز بستگی دارد.
عکس سونوگرافی بارداری خارج رحم
جلوگیری از حاملگی خارج رحم :
با مطالعه مطالب فوق این سوال پیش می آید که آیا می توان از بارداری خارج از رحم جلوگیری کرد؟
با رعایت مطالب زیر ممکن است بتوان از بارداری خارج از رحم جلوگیری کرد:
1. قبل از اقدام به بارداری و در طول مراحل بارداری تحت نظر پزشک باشید.
2. سعی کنید به توصیه های پزشک توجه کنید.
3. آزمایش های لازم را انجام دهید و داروهای تجویز شده را مصرف کنید.
4. اگر علائمی داشتید که با توجه به مطالب گفته شده در فوق، شانس حاملگی خارج از رحم در شما بیشتر است. حتماً به پزشک مراجعه کنید تا از بارداری خارج از رحم جلوگیری شود.
حاملگی پوچ چیست :
بارداری یا حاملگی پوچ به بارداری گفته می شود که در آن جنینی وجود نداشته باشد. این بارداری معمولا در سه ماه اول اتفاق می افتد. تمامی روند های گفته شده در بارداری یعنی آزاد شدن تخمک، بارور شدن آن و چسبیدن به دیواره رحم اتفاق می افتد. اما در بارداری پوچ جنینی تشکیل نمی شود. این بارداری معمولا منجر به سقط جنین می شود.
تفاوت حاملگی پوچ و بارداری خارج از رحم این است که در حاملگی خارج از رحم جنین تشکیل می شود اما محل قرار گیری آن درست نیست. اما در بارداری پوچ ممکن است محل قرار گیری تخمک کاملا درست باشد اما جنینی تشکیل نمی شود. معمولا پنجاه درصد از سقط جنین هایی که اتفاق می افتد به دلیل حاملگی پوچ است.
