زایمان یکی از مراحل شیرین اما دردناک بارداری است. البته دردی که همراه با دیدار و وصال به فرزند می باشد. یکی از روش های زایمان، زایمان طبیعی است. زایمان طبیعی بهترین روش زایمان است. در این روش دوره نقاهت پس از زایمان مادر بسیار کمتر از زایمان سزارین است. طی زایمان به روش طبیعی بدن به صورت طبیعی واکنش نشان می‌دهد. کم کم دردهای لگنی به صورت آهسته پدیدار می شوند. شدت درد ها به مراتب بیشتر می شود.
دهانه رحم در طول این مرحله به صورت کامل باز خواهد شد و همه چیز برای به دنیا آمدن نوزاد فراهم می شود. معمولاً مادران باردار به دلیل درد هایی که در هنگام زایمان طبیعی وجود دارد از این زایمان فراری هستند. اما دسته ای از مادران باردار نیز وجود دارند که به دلیل مزایای این روش زایمان تلاش دارند که به صورت طبیعی زایمان کنند. راه های مختلفی برای کاهش درد زایمان به روش طبیعی وجود دارد. زایمان در آب و مصرف داروهای مختلف، از روش های کاهش درد زایمان طبیعی هستند. در ادامه این روش ها را به طور کامل بررسی خواهیم کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و کامل راجع به روش زایمان طبیعی در ادامه با ما همراه باشید.
زایمان فیزیولوژیک :
یکی از روش های زایمان که شاید به گوش شما نیز آشنا باشد، زایمان فیزیولوژیک است. زایمان فیزیولوژیک تفاوت چندانی با زایمان به روش طبیعی ندارد. بهتر است این گونه بگوییم زایمان فیزیولوژیک همان زایمان به روش طبیعی است. که بدون تزریق دارو های کاهش درد و آمپول فشار انجام می شود.
در زایمان به روش طبیعی برای کاهش درد مادر، معمولاً پزشکان برخی از داروها را تجویز می کنند. داروهایی که درد مادر را کاهش می‌دهد مثل: بی حسی اپیدورال، گاز بی دردی و … همچنین برای تسریع در روند زایمان، در زایمان طبیعی آمپول و یا سرم فشار تزریق می شود. در زایمان فیزیولوژیک تلاش بر این است که همه چیز به صورت عادی روند طبیعی خود را طی کند. هنگام زایمان فیزیولوژیک به هیچ وجه از آمپول های فشار برای تسریع در روند زایمان استفاده نمی شود.
این روش زایمان فقط به کمک کنترل ماما و ورزش هایی که داده می شود صورت می گیرد. در زایمان فیزیولوژیک برای کاهش درد معمولاً ماما روش های تنفسی ویژه، ماساژ های خاص و برخی از حرکت ها و ورزش ها را برای کاهش درد توصیه می کند.
به طور خلاصه تفاوت زایمان فیزیولوژیک و طبیعی این است که در زایمان به روش طبیعی از دارو برای سرعت بخشیدن به روند زایمان و کاهش درد مادر استفاده می شود. اما در زایمان فیزیولوژیک این دارو ها مورد استفاده قرار نمی گیرد و از برخی از تکنیک های تنفسی، ورزش ها و ماساژ کمک گرفته می شود.
میزان درد زایمان طبیعی :
این روش زایمان دارای درد است. اما این درد ها تا چند ساعت پس از زایمان به صورت کامل متوقف می شوند. میزان درد در زایمان به روش طبیعی مرحله به مرحله است. در مراحل اول دردها با فاصله از هم هستند و شدت کمتری دارند. طی مراحل بعدی آرام آرام شدت درد بیشتر می شود و فاصله دردها کمتر می شود. در مرحله آخر درد با فشار و زور همراه است که به بیرون آمدن نوزاد کمک می کند.
مراحل زایمان طبیعی :
اولین مرحله :
در مرحله اول درد ها شدت چندانی ندارند. مدت زمان درد ها کم است و تعداد درد ها در یک ساعت کم می باشد. به عبارت بهتر درد ها با فاصله بیشتری از هم اتفاق می افتند. این دردها به دلیل باز شدن دهانه رحم است. هنگامی که مادر این دردها را تحمل می کند. نشانه این است که دهانه رحم او در حال باز شدن است.
در این مرحله نیاز به مراجعه سریع به پزشک و یا بیمارستان نیست. طی مراحل اول زایمان سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. استرس و نگرانی را از خود دور کنید و سعی کنید انرژی خود را نگه دارید. غذاهای با حجم کم اما انرژی زیاد در این مرحله می تواند کمک کننده باشد. در مرحله اول برای کاهش درد سعی کنید حواس خود را پرت کنید. می‌توانید خود را به یک کار مشغول کنید. در مراحل اولیه زایمان بهتر است آب زیاد بنوشید.
انقباضات مراحل اولیه زایمان و دردهای اولیه ممکن است ۸ تا ۱۲ ساعت طول بکشد. این دردها در ناحیه لگنی، شکم و کمر است. شدت درد و ناحیه درد به تدریج در این مرحله افزایش پیدا می کند. در مراحل اولیه امکان پاره شدن کیسه آب نیز وجود دارد. اگر پارگی کیسه آب اتفاق افتاد با پزشک خود مشورت کنید.
مرحله دوم :
در مرحله دوم زایمان، دهانه رحم بازتر می‌شود و به ۷ سانتی متر می رسد. مرحله دوم زایمان به مراتب از مرحله اول دردناک تر است. در این مرحله به دلیل انقباضات شدید باید به مرکز درمانی و بیمارستان مراجعه شود. در انتهای مرحله دهانه رحم هشت الی ده سانتی متر باز می شود. این مرحله بطور میانگین تا یک ساعت طول می کشد.
مرحله سوم :
این مرحله مرحله خروج نوزاد است. در مرحله سوم دهانه رحم کاملا باز می شود و نیاز است که مادر زور بزند. با فشار هایی که مادر وارد می کند سر نوزاد به سمت دهانه رحم می آید. در این مرحله ممکن است فشارهایی به روده ها بیاید و از ناحیه شکمی درد وجود داشته باشد. فشار در این مرحله روی لگن است و دردی شدید در قسمت های رحمی تجربه خواهید کرد.
با فشار هایی که مادر به طور پیوسته وارد می کند. سر جنین از رحم و دهانه واژن بیرون می آید. سپس پزشک به کمک فشارهای مادر و چرخش هایی که روی نوزاد می دهد نوزاد را از داخل رحم بیرون می کشد. در مرحله نهایی دردها به صورت پیوسته است. فاصله دردها از هم بسیار کم می باشد.
در مرحله زور زدن و وارد کردن فشار توسط مادر احتمال این وجود دارد که ادرار و یا مدفوع از مادر دفع شود. بین فشار هایی که مادر وارد می‌کند یک تایم کوتاه برای استراحت وجود دارد. فشار هایی که توسط مادر وارد می شود به صورت غریزی است. به عبارت دیگر این فشارها به مادر وارد می شود و به صورت غیر ارادی می باشد. اما مادر باید بتواند این فشارها را کنترل کند. ممکن است در ناحیه واژن احساس سوزش وجود داشته باشد. مرحله آخر زایمان می تواند در آب انجام شود.
مرحله آخر:
پس از بیرون آمدن نوزاد باید جفت جنین نیز بیرون آورده شود. همراه با به دنیا آمدن نوزاد جفت از دیواره رحم جدا می شود و بیرون می آید. بیرون آمدن جفت ممکن است تا نیم ساعت طول بکشد. انقباضاتی که بعد از به دنیا آمدن نوزاد حس می‌شود به دلیل جدا شدن و بیرون آمدن جفت است.
کل روند و مراحل زایمان در مادرانی که برای بار اول باردار شده اند ممکن است از ۱۲ تا ۱۸ ساعت طول بکشد. اما برای مادرانی که فرزند دوم و سوم خود را به دنیا می آورند ممکن است این مدت زمان به ۵ تا ۶ ساعت برسد.
نکته: توجه داشته باشید که بعد از تمام شدن مراحل نام برده شده باید تحت نظر و کنترل پزشک باشید. تا پزشک اطمینان حاصل کند که بدن شما روند عادی و طبیعی دارد. خونریزی بیش از حد نباید وجود داشته باشد و انقباضات رحم باید کاملاً عادی باشند. ممکن است درد، لرزش، بی حالی و ضعف در مادر وجود داشته باشد. که این مورد در ساعت های ابتدایی بعد از به دنیا آمدن نوزاد طبیعی است.
روش های کاهش درد زایمان طبیعی :
در زایمان فیزیولوژیک برای کاهش درد زایمان طبیعی، ورزش، ماساژ و روش های آرام بخشی و کنترل تنفس پیشنهاد می شود. اما در زایمان به روش طبیعی برای کاهش درد یا اصطلاحاً زایمان طبیعی بدون درد، برخی از داروها تجویز می شوند.
- داروهای کاهش درد : برخی داروهای تزریقی وریدی باعث کاهش درد زایمان می شوند. میزان تزریق این دارو باید کنترل شده باشد. زیرا ممکن است روی نوزاد تاثیر بدی بگذارد.
- بی حسی اپیدورال : در این روش برای کاهش درد مادر تزریق روی کمر و نخاع مادر انجام می شود. این روش برای کاهش درد مادران بسیار موثر است. اما ممکن است به کمر و ستون فقرات مادر آسیب برساند. بی حسی اپیدورال باید تحت نظر پزشک متخصص و پزشک بیهوشی تزریق شود.
- گاز انتونوکس : یکی از روش هایی که برای کاهش درد مادر است این روش می باشد. که یک ماسک روی صورت مادر قرار داده می شود و مادر با تنفس عمیق آن گاز را به بدن خود انتقال می دهد. تنفس این گاز باعث کاهش درد مادر می شود.
زایمان سزارین بهتر است یا زایمان طبیعی :
این سوال در ذهن هر مادر باردار شکل می گیرد. زایمان سزارین بهتر است یا طبیعی؟ از نظر پزشکی بهترین روش زایمان، زایمان به روش طبیعی است. زایمان سزارین دارای عوارض بیشتری است و معمولاً توصیه نمی شود. برخلاف تصور برخی از مادران زایمان سزارین بسیار دردناک است. تنها تفاوت آن با زایمان طبیعی است که دردها بعد از به دنیا آمدن نوزاد و از بین رفتن تاثیرات داروهای بیهوشی و بی حسی پدیدار می شوند. عوارض داروهای بیهوشی، امکان چسبندگی رحم بعد از زایمان، جراحاتی که به وجود می آید و … همگی از دلایلی هستند که باعث می‌شوند زایمان سزارین توصیه نشود.
مزایای زایمان طبیعی :
1. مادر کاملا هوشیار است.
2. همسر می‌تواند در کنار مادر حضور داشته باشد.
3. مادر در تمامی مراحل از آگاهی کامل برخوردار است و در نهایت می تواند نوزاد خود را به آغوش بکشد.
4. عوارض داروهای بیهوشی و بی حسی در زایمان طبیعی وجود ندارد.
5. یک روند کاملاً طبیعی طی خواهد شد.
6. به صورت غیر تهاجمی عمل می شود.
7. هزینه بسیار کمتری نسبت به زایمان سزارین دارد.
8. کودک باکتری های لازم را دریافت می کند.
9. امکان اینکه بارداری های بعدی خطرناک باشد کاهش می یابد.
10. خونریزی بعد از زایمان کمتر است.
11. دوران نقاهت مادر بعد از زایمان کمتر است.
و …
زایمان به روش سزارین :
در زایمان سزارین باید داروی بیهوشی و یا بی حسی تزریق شود. معمولاً داروی بی حسی به کمر مادر تزریق می شود. پس از آن زیر شکم برش داده می شود و با عمل جراحی نوزاد به دنیا می آید. زایمان سزارین از زایمان طبیعی سریعتر است. ممکن است فقط چند ساعت طول بکشد. مراقبت های بعد از زایمان سزارین از زایمان طبیعی بیشتر است و مادر دیرتر به حالت عادی بر می گردد.
چه افرادی نمی توانند زایمان طبیعی داشته باشند :
1. افرادی که وزن نوزاد آنها خیلی بالا باشد.
2. خانم هایی که مشکلات لگنی و انحرافات لگنی دارند.
3. افرادی که به بیماری های قلبی، دیابت و … مبتلا هستند.
4. افرادی که زایمان قبلی آنها سزارین بوده است.
5. افرادی که دوقلو یا چند قلو باردار هستند.
6. افرادی که نوزاد آنها در محل نامناسب قرار دارد.
7. افرادی که سر نوزاد آنها بالا است.
8. افرادی که به دلیل مشکلات زنانگی پزشک تشخیص داده است که باید به صورت سزارین زایمان کنند.
9. افرادی که جراحی های رحمی خاص انجام داده اند.
10. افرادی که چند بار سابقه سقط جنین داشته اند.
11. افرادی که هموروئید با وضعیت حاد دارند.
12. مادرانی که وزن بسیار بالایی دارند.
13. زمانی که نوزاد در وضعیت اورژانسی قرار دارد.
14. زمانی که مادر در وضعیت اورژانسی قرار دارد یا بیهوش است
و …
چگونه بهترین زایمان طبیعی را داشته باشیم :
برای اینکه زایمان راحتی داشته باشید، در مراحل اول بارداری باید تحت نظر پزشک باشید. در مراحل بعدی باید ورزش های بارداری را انجام دهید و یا طبق توصیه پزشک به اندازه کافی استراحت داشته باشید. طی زایمان برای داشتن زایمانی راحت تر موارد زیر می توانند کمک کننده باشند:
برخی از داروها – ماساژ – ورزش – بودن همسر و یا افرادی که به شما آرامش میدهند در کنار شما – وان آب گرم – دوش گرفتن – راه رفتن – توپ هایی که برای زایمان استفاده می شوند – نفس عمیق – یوگا – مراقبه – گوش دادن به موسیقی – پرت کردن حواس و مشغول شدن به کار عادی – فیلم دیدن و …
تاثیرات زایمان طبیعی روی نوزاد :
زایمان به روش طبیعی برای نوزاد مزیت هایی دارد که در این قسمت به آنها اشاره خواهیم کرد. روش زایمان طبیعی باعث می شود تنفس نوزاد بهتر باشد. زیرا مایع آمونیاکی که در ریه های نوزاد وجود دارد، در هنگام زایمان طبیعی به صورت قابل توجهی خارج می شود. و باعث می‌شود نوزاد تنفس راحت تر و بهتری داشته باشد.
دومین فایده قویتر شدن سیستم ایمنی بدن نوزاد است. در هنگام زایمان طبیعی نوزاد باکتری های لازم را دریافت می کند. از همین جهت نوزاد متولد شده به این روش زایمان سیستم ایمنی قوی تری نسبت به نوزاد متولد شده به روش زایمان سزارین دارد.
